Açlık kan şekeri, genellikle 8-10 saat boyunca süren açlık sonrasındaki kandaki glikoz miktarını gösterir. Glikoz, vücutta enerji kaynağı olarak kullanılan basit bir şekerdir. Beslenme sırasında alınan karbonhidratlar glikoza dönüşerek parçalanır, ince bağırsaklarda emilir ve kan dolaşımına katılır. Vücudumuzdaki hücrelerin enerji gereksinimini glikoz karşılar. Beyin ve sinir sistemi hücreleri ise yalnızca enerji ihtiyacı için değil, kandaki glikoz konsantrasyonunun belirli bir seviyede olması gerektiği için de glikoza ihtiyaç duyarlar. Hücrelerde glikoz kullanımı, pankreastaki beta hücrelerinin salgıladığı insülin hormonu tarafından düzenlenir. İnsülin, glikozu hücrelere taşır ve fazla enerjiyi glikojene çevirir ya da yağ hücrelerinde trigliserit şeklinde depolar. Bu nedenle vücuttaki insülin ve glikoz her zaman dengeli bir şekilde bulunmalıdır. Kan şekerinin yemek sonrası yükselmesiyle, insülin hormonu salgısı artar. İnsülin, glikoz miktarını düşürmek için çalışır. Beslenmedeki yiyeceklerle orantılı olarak vücutta insülin salgılanması gerekir. Kan şekeri yüksek oranda düşerse, pankreastan glukagon hormonu salgılanır ve karaciğere insülinin düşürülmesi için sinyal gönderilir. Bu düzen doğru çalıştığı takdirde, kan şekeri düzeyi de normal seviyelerde olur. Dengenin bozulması insülin salgısını artırır ve kan şekerini yükseltir. Bu durumda denge sağlamak isteyen vücut, idrarla glikozun fazlasını atmaya çalışır. Açlık Kan Şekeri Nasıl Ölçülür? Açlık kan şekeri kan testi yardımıyla ölçülür. Test öncesinde kişinin en az 8 saatlik açlık süresi olması gerekir. Bu süreçte kişinin su içmesinde sakınca yoktur. Özellikle diyabet hastalarına açlık kan şekeri ve tokluk kan şekeri testi sıkça yapılır. Glikoz tolerans testi için kan numunesi alınmadan önce aç olunmalı ve belli oranda glikoz içeriği olan sıvı içilmelidir. Kan numunesi alındıktan sonra, kandaki şeker düzeyini belirleyen test yapılır. Testin sonucuna göre hipoglisemi ve hiperglisemi tespiti yapılarak, hastaya diyabet tanısı konulabilir. Diyabet tanısında açlık kan şekeri testi ile OGTT testi yapılması gerekir. Testin farklı zamanlarda iki defa tekrarlanması tanıyı doğrulamaya yardımcı olur. Açlık Kan Şekeri Ne Zaman Ölçülmelidir? Hastanın muayenesinde kan şekeri düzeyinin düşük ya da yüksek olduğunu gösterir bulgular belirlenirse, hastanın diyabetik olmasında, hamile olması halinde kan şekeri ölçümü yapılmalıdır. Ölçüm, koldan damardan alınan kan numunesiyle gerçekleştirilir. Açlık Kan Şekeri Test Sonuçları Neyi Gösterir? Yapılan test sonucu yüksek çıktığında, bu durum şeker hastalığının bir belirtisi olabilir. Bunun yanında bazı hastalıklarda da açlık kan şekeri yüksekliğine yol açabilir. Test sonucundaki değerler aşağıdaki gibi değerlendirilir:
Yaşa Bağlı Olarak Açlık Kan Şekeri Değeri Ne Olmalıdır? Yaşa bağlı olarak açlık kan şekeri değerleri şu şekildedir:
Sonuç Açlık kan şekeri, karbonhidrat metabolizmasının değerlendirilmesinde önemli bir göstergedir. Açlık kan şekeri yüksek olduğu zaman, kişinin diyabet açısından değerlendirilmesi gerekir. Bu nedenle düzenli kan şekeri kontrolleri sağlık açısından büyük önem taşır. Ayrıca, sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz, kan şekeri seviyelerinin kontrol altında tutulmasına yardımcı olabilir. |
